فنون کاربردی آموزگاری

تعریف مدیریت کلاس از دیدگاه متخصصان

مدیریت کلاس عبارت است از رهبری کلاس درس از طریق تنظیم برنامه درسی –سازماندهی مراحل کار و منابع – سازماندهی محیط به منظور بالا بردن نظارت بر پیشرفت دانش آموزان و پیش بینی مسائل بالقوه.

مفهوم مدیریت کلاس در یک تعریف ساده یعنی تحقق بخشیدن به اهداف یادگیری با بهره گیری از دانش تخصصی خود

مدیریت کلاس یعنی رهبری کردن کلاس – ایجاد شرایط لازم برای تحقق یادگیری – استفاده از روش های مدیریتی برای کنترل و حفظ نظم در کلاس.

 

🎯 دانش آموزان آن گونه که ما می خواهیم نمی شوند ، بلکه آن گونه که هستیم می شوند.

✔️کم و زیاد کردن تن صدا

📢به منظور جلب توجه شاگردان و وادار کردن آنها به گوش دادن، معلم باید با صدای یکنواخت صحبت نکند. نوسانات صدای خود را کم و زیاد کند تا دانش آموزان شنونده فعالی شوند.

 

✔️مکث‌های به موقع و هدفمند

برخی معلمان در حین توضیح دادن یا سخنرانی با مکث‌های به موقع حواس شاگردان را به مفاهیم جلب می‌نمایند. و سرو صدای دانش آموزان را کاهش می‌دهند و کلاس را اداره کنند.

 

✔️ حرکت‌های معلم

🚶🏻بین حرکت‌های معلم و توجه شاگردان رابطه مستقیم وجود دارد. هر چه حرکات هدفمند معلم و حرکت کردن به آخر کلاس و برگشتن و حرکات پایین کلاس معلم بیشتر باشد. معلم بر کلاس مسلط‌تر خواهد بود و شاگردان هم بیشتر به او توجه خواهند کرد و در نتیجه یادگیری بهتر صورت می‌گیرد.

 

✔️تاکید روی بعضی از مفاهیم و کلمات

👀«نگاه کنید، دقت کنید» این کلمات خیلی مهمند و تکرار بعضی افعال و کلمات از جمله نکاتی است که به خاطر تاکید معلم، توجه شاگردان را جلب کند.

 

✔️مکث‌های به موقع و هدفمند

برخی معلمان در حین توضیح دادن یا سخنرانی با مکث‌های به موقع حواس شاگردان را به مفاهیم جلب می‌نمایند. و سرو صدای دانش آموزان را کاهش می‌دهند و کلاس را اداره کنند.

 

✔️ تشویق و تمجید دانش آموزان

یکی از فنونی که به عنوان ابزاری موثر در اختیار معلمان، تشویق و تمجید است؛ البته تمجید عملکرد شاگردان، با ارزش‌تر از تشویق آنان است. زیرا تشویق شاگردان باعث به وجود آمدن آموزش و پرورش سود گرایانه می‌شود. همچنین معلم می‌تواند با توجه به سن دانش آموزان از تقویت پته‌ای نیز بهره ببرد. یا از کارت‌های تلاش، امتیاز و کارت جایزه بدین منظور استفاده کند. استفاده فاصله‌ای و نسبی متناوب از این ابزار، اثر بخشی آن را ارتقا می‌بخشد.

📢نکته: تقویت کننده های پته ای یا معاوضه ای: پته به یک تکه کاغذ، ستاره، ژتون و مهر گفته می شود که پس از رفتار مطلوب شخص، بعنوان تقویت کننده، به او داده می شود و شخص می تواند بعدا" آنرا با غذا، شیرینی و سایر تقویت کننده های مورد علاقه اش معاوضه کند.

 

✔️نگاه‌های معنی‌دار

گاهی نگاه‌های معنی‌دار معلم به دانش آموزی که به درس توجه ندارد یا سرو صدا می‌کند، باعث کاهش رفتار نا به جای او می‌شود. همچنین با عصبانیت نگاه کردن به دانش‌آموزانی که برای کلاس مزاحت ایجاد کرده‌اند؛ باعث می‌شود دانش آموز وادار شود به درس‌های معلم گوش دهد.

 

✔️ضربه‌زدن به میز و صندلی

گاهی معلم با ضربه زدن به میز یا تابلوی کلاس، توجه شاگردان به مطالب و مفاهیمی که ارائه می‌شود جلب می‌کند.

 

✔️تدوین قانون و مقررات کلاس

تدوین قوانین کلاسی و تشریح آن برای دانش آموزان و آگاهی دادن به آنها باعث ایجاد نگرش می‌گردد و در نهایت موجب عملکرد مثبت فردی و گروهی می‌شود. لذا معلمان باید در تدوین مقررات کلاس به خصوص در روزهای اول دقت کافی داشته باشند.

 

💢 همه ی شاگردان را حد متوسط بدانیم و انتظار معجزه از آن ها نداشته باشیم .

💢 بهترین پادزهر معلم برای بد رفتاری دانش آموز این است که مایل باشد به دانش آموز کمک کند

 

💢 گذشت زمان همه چیز را راحت تر می کند:

خیلی از معلم ها مرتکب این اشتباه می شوند که سال تحصیلی را با نظم و مدیریت ضعیف آغاز می کنند. دانش آموزان خیلی سریع موقعیت در هر کلاس را ارزیابی می کنند و می فهمند که در هر کلاس تا چه حد می توانند پیش بروند. وقتی اول کار اجازه بدهید که در کارتان اخلال ایجاد کنند دیگر به کار بردن تکنیک های مدیریتی دشوار خواهد شد. اما با جلو رفتن سال تحصیلی همه چیز آسانتر می گردد. فقط این جمله یادتان باشد که، "تا رسیدن عید لبخند نزنید."

 

💢 عدالت رمز کار است.
دانش آموزان خیلی خوب می فهمند که چه چیز عادلانه است و چه چیز نیست. اگر دوست دارید شاگردانتان به شما احترام بگذارند باید با آنها با عدالت و انصاف رفتار کنید. اگر با همه شاگردان با مساوات رفتار نکنید، شاگردانتان دیگر از شما دستور نخواهند گرفت.

 

💢 تا حد امکان با اخلال ها  با ایجاد کمترین وقفه در کلاس برخورد کنید.
وقتی در کلاس اخلال ایجاد می شود خیلی مهم است که با ایجاد کوچکترین وقفه در روند کلاس، فوری با آنها برخورد کنید. اگر شاگردان با هم حرف می زنند و شما مشغول درس دادن هستید از یکی از آنها یک سوال کنید تا حواس همه بچه ها جمع شود. اگر برای برخورد با این اخلال ها روند کلاس را متوقف کنید دقیقاً شاگردانی که این اخلال را ایجاد می کنند را به آرزویشان رسانده اید: یعنی گذشتن وقت کلاس به بطالت.

 

💢 در حضور شاگردان از مواجهه دوری کنید:
وقتی مواجهه ای در کلاس ایجاد می شود همیشه یک برنده و یک بازنده وجود دارد. شما بعنوان معلم باید نظم کلاس را حفظ کنید. اما خیلی بهتر است که به طور خصوصی اینکار را انجام دهید تا اینکه آبروی شاگردی را در حضور دوستانش ببرید. اصلاً کار درستی نیست که از مسائل انظباطی در حضور بچه ها نمونه ای بسازید برای درس عبرت. بااینکه با این روش ممکن است بچه ها درس عبرت بگیرند اما تا آخر سال حتی دیگر یک کلمه هم نخواهید توانست به آن شاگرد آموزش دهید.

 

💢 اخلال ها را با کمی شوخ طبعی متوقف کنید.
گاهی اوقات بهترین چیز این است که همه سر کلاس حسابی بخندند تا همه چیز به روال سابق برگردد. اما خیلی وقت ها معلم ها شوخ طبعی را با ریشخند اشتباه می گیرند. با اینکه شوخ طبعی می تواند خیلی زود موقعیت را مرتب کند اما ریشخند رابطه شما با شاگردانتان را خراب می کند. خوب قضاوت کنید اما متوجه باشید که چیزی که برای یکنفر خنده دارد است ممکن است برای دیگری آزار دهنده باشد.

 

💢انتظارتان از کلاس بالا باشد.
انتظارتان از شاگردان ادب باشد نه اخلال. این مسئله را با طریقه حرف زدنتان در کلاس به آنها نشان دهید. در همان ابتدای کلاس انتظاراتتان را به بچه ها بگویید مثلاً بگویید، "طی این جلسه گروهی انتظارم این است که موقع حرف زدن اول دستتان را بالا برده و اجازه بگیرید، به همدیگر احترام بگذارید و به حرفهایی که دوستانتان می زنند هم خوب گوش کنید."

 

🔰 دانش آموز خود را بیشتر بشناسید. 
اینکه یک معلم مطالب درسی را کاملا بلد باشد برای تدریس کفایت نمی‌کند بلکه یک معلم بایستی شناخت خوبی از استعدادها و تجارب گذشته و نیز نیاز‌های کسانی را که می‌خواهد آموزش بدهد داشته باشد اولین نکته‌ای که باید گفته شود این است که موقعیت ما در حال حاضر چیست و قرار است به کجا برسیم توجه داشته باشیم که رسیدن به مقصد بایستی به اتفاق دانش‌آموز باشد.

 

💢 ثابت قدم باشید.
یکی از بدترین چیزهایی که بعنوان یک معلم می توانید انجام دهید این است که در اجرای قوانینتان ثبات قدم نداشته باشید. اگر روزی بدرفتاری ها را نادیده بگیرید و دفعه بعدی به خاطر یک تخلف کوچک یک نفر را تنبیه کنید، احترامتان را بین شاگردان از دست می دهید. شاگردان شما این حق را دارند که  توقع داشته باشند هر روز رفتار یکسانی داشته باشید. دمدمی مزاج بودن رفتار خوبی برای یک معلم نیست. وقتی احترامتان را پیش شاگردانتان از دست بدهید، توجه و میل آنها به یادگیری را هم از دست میدهید.